14 آذر 1387 / 5 ذی الحجه 1429 / 4 دسامبر 2008

«دكترغلامحسين يوسفي» محقق ارزنده و ازاعضاي فرهنگستان زبان و ادب فارسي به ديار باقي شتافت و درجوار حرم مطهر حضرت امام رضا(ع) به خاك سپرده شد. ايشان پس از اخذ دكتري دررشته زبان و ادبيات فارسي در دانشگاه مشهد به تدريس پرداخت و درمدت حيات خويش خدمات ارزنده اي به فرهنگ و ادب كشور كرد. ازآثار دكتر يوسفي مي توان «كاغذ زر، ابومسلم خراساني، ديدار با اهل قلم، برگهايي درآغوش باد و چشمه روشن» را نام برد. همچنين تصحيح قابوسنامه، صوفي نامه، بوستان و گلستان سعدي ازديگر آثار ايشان بشمار مي روند. دكتر غلامحسين يوسفي با تسلط كامل بر زبان و ادب فارسي ترجمه هاي گرانبهايي چون انسان دوستي دراسلام و شيوه هاي نقد ادبي را تقديم دوستداران ادبيات فارسي كرده است.
ميرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهاني ازرجل سياسي و مفاخركشورمان دردوره قاجاريه درباغ نگارستان و بدستور محمد عليشاه به قتل رسيد. او بعد از پدر منصب قائم مقامي يافت و خدمات شايسته اي دراصلاح امور مملكت انجام داد. قائم مقام فراهاني دربسياري ازفنون بويژه علوم و فنون ادبي و ساده نويسي تبحري تام داشت و اين ويژگي درآثار او بخوبي مشهود است. ديوان اشعار و منشآت ازآثار قائم مقام فراهاني مي باشند.
آيت‏اللَّه سيدمحمدباقر بن مرتضي درچه‏اي در حدود سال 1226ش (1264ق) در اصفهان به دنيا آمد و مقدمات و سطوح را در زادگاه خود سپري كرد. وي از آن پس براي تكميل تحصيلات خود راهي حوزه علميه نجف شد و با شركت در درس بزرگان نامداري همچون آيات عظام: ميرزامحمد حسن شيرازي معروف به ميرزاي بزرگ شيرازي، شيخ محمدحسن نجفي صاحب جواهر و ميرزا حبيب اللَّه رشتي به مدارج علمي دست يافت. آيت‏اللَّه درچه‏اي از آن پس در اصفهان به تدريس اشتغال يافت و شاگردان برجسته‏اي پرورش داد كه آيت‏اللَّه سيدحسين بروجردي و استاد جلال‏الدين همايي از آن جمله‏اند. استعداد فطري و پشتكار عالي و استفاده از استادان بزرگ، آيت‏اللَّه درچه‏اي را در فقه و اصول از استادان مسلم و مجتهد بزرگ گردانيد. مجلس درس ايشان در اصفهان، نظير و رقيب نداشت و معظمٌ‏له علاوه بر اين درجه در علم، در زهد نيز مثال زدني بود. اين عالم رباني سرانجام در چهاردهم آذر 1302ش برابر با 28 ربيع‏الثاني 1342ق در 76 سالگي بدرود حيات گفت و پس از تشييعي كم سابقه، در قبرستان تخت فولاد اصفهان به خاك سپرده شد.
ميرزا طاهر تنكابني فرزند ميرزا فرج‏اللَّه در حدود سال 1242 ش (1280 ق) در كلاردشت مازندران به دنياآمد. در شانزده سالگي براي تكميل تحصيلات خود راهي تهران شد و در مدرسه سپهسالار به فراگيري علوم پرداخت. ميرزا طاهر در درس ميرزا محمد رضا صهباي قمشه‏اي، ميرزا ابوالحسن جلوه و آقا علي حكيم، حكمت و نزد ميرزا عبداللَّه، نجوم و هيئت آموخت. پس از مدتي، ميرزاطاهر تنكابني به واسطه ذكاوت و هوش سرشارش از هم‏دوره‏اي‏هاي خود پيشي گرفت و مورد توجه خاص ميرزاي جلوه واقع شد. ميرزا محمد طاهر، علاوه بر احاطه به فلسفه و حكمت، در فقه، اصول، نجوم، ادبيات و رياضيات نيز تخصّص داشت و ساليان طولاني در مدرسه سپهسالار و مدرسه علوم سياسي تدريس مي‏كرد. با آغاز نهضت مشروطه، وي به صف آزادي‏خواهان پيوست و پس از صدور فرمان مشروطيت و تشكيل مجلس شوراي ملي، از طرف طبقه طلاب به نمايندگي در مجلس برگزيده شد و در دوره سوم نيز از طرف مردم تهران به مجلس راه يافت. ميرزا طاهر به هنگام كودتاي سيدضياءالدين طباطبايي، دستگير و زنداني شد و بار ديگر در دوران رضاشاه، به زندان افتاد. ميرزا طاهر تنكابني از مشاهير دانشمندان اسلام در سده چهاردهم هجري به شمار مي‏رود. وي فقيهي فيلسوف و حكيمي عارف بود تا بدانجا كه او را "خاتم الحكماء" ناميده‏اند. بر صراحت گفتار و دليري، مشهور بود و بي‏آنكه از كسي بيمي به دل راه دهد، آنچه را كه در دل داشت به زبان مي‏آورد. وي كتابخانه‏اي با چهار هزار جلد كتاب داشت كه مجموعه‏اي از نفيس‏ترين و بهترين كتاب‏ها را در آن گرد آورده بود و برخي از آن‏ها، نسخه‏هاي خطي ناياب بودند. ميرزا طاهر از نوادر روزگار بود و در مراتب سير و سلوك او، حكايت‏هاي زيادي نقل شده است. از مناعت طبع و علوّ نفس او، همان بس كه وقتي تمام املاكش در شمال را مصادره كردند، لب به شكوه و شكايت نگشود. سرانجام اين حكيم فرزانه پس از يك دوره بيماري و در پي يك عمل جراحي در چهاردهم آذر 1320ش برابر با شانزدهم ذي‏قعده 1360ق در 78 سالگي وفات يافت و برحسب وصيت خود، در جوار مزار مرحوم ميرزا ابوالحسن جلوه واقع در ابن بابويه در ري مدفون شد.
عباس ميرزا نايِبُ السَّلطنِه فتحعلي شاه قاجار در مكاني بنام اصلاندوز از قواي روسيه شكست خورد. در پي اين شكست، شاه قاجار با قوايي متشكل از چند هزار سرباز عازم آن ناحيه اما دولت روسيه در اين زمان در صدد مصالحه با دولت ايران برآمد، زيرا ناپلئون بنا پارت امپراطور فرانسه به كشورش هجوم آورده بود. در پي اين تصميم عهد نامه خسارت بار و معروف گلستان ميان نمايندگان دولتهاي روسيه و ايران به امضاء رسيد. پس از عقد اين قرارداد دوره اول جنگهاي ايران و روسيه پايان يافت. از جمله علل مهم شكست عباس ميرزا در اصلاندوز همكاري نكردن و نافرماني صاحب منصبان اردوي اوخسّت شاه قاجار بود.
شيخ محمدحسين غروي اصفهاني معروف به كمپاني فرزند شيخ محمدحسن در دوم محرم سال 1296 قمري در كاظمين ديده به جهان گشود. وي با حمايت پدر كه از بازرگانان متدين بود تحصيلات خويش را با جدّيت شروع كرد. سطح را نزد شيخ حسن تويسركاني فرا گرفت؛ آن گاه از محضر آقاسيدمحمد فشاركي اصفهاني و حاج آقا رضا همداني بهره برد واز شاگردان آخوند ملامحمد كاظم خراساني گرديد. پس از ارتحال آخوند، به تدريس پرداخت. درس اصول و فقه ايشان بسيار دقيق بود و با زبان عربي فصيح بيان مي‏شد. آيت اللَّه كمپاني علاوه بر نبوغ و تبحّرش در فقه و اصول؛ در كلام، تفسير، حكمت، تاريخ، ادب، عرفان و ساير علوم نيز مهارت داشت. آيت اللَّه غروي نزد علماي زمان از احترام و بزرگداشت بسياري برخوردار بود و زماني دراز به تدريس فقه و اصول و علوم عقلي اشتغال داشت. مجلس درس اين عالم رباني مجمع اهل فضل و كمال بود ولي در تدريس فلسفه شهرتي خاص داشت. حضرات آيات عظام سيد محمد حجت كوه‏كمره‏اي، سيدمحمدهادي ميلاني، سيدابوالقاسم خويى، سيد عبدالاعلي سبزواري، محمدتقي بهجت فومني و محمدرضا مظفر از جمله شاگردان اين عالم رباني مي‏باشند. ايشان در فلسفه، حكيمي عرفاني مشرب و در اخلاق، مخزن اسرار بود و در سير و سلوك به مقام شهود رسيده بود. از همه بريده و به دوست پيوسته بود. معروف است كه حدود 12 سال ازدرس و بحث كناره گرفت و به سير و سلوك پرداخت. از اين عالم بزرگوار بيش از 10 كتاب و رساله بر جاي مانده است. كه برخي از آن‏ها عبارتند از: الاجتهاد و التقليد و العِداله، اُرجوزَةٌ في الصوم، الانوارُ القُدسيّه، تُحفةُالحكيم، ديوان اشعار، نَهايةالدِّراية في شرح الكفاية و منظومه‏اي در اعتكاف. وي سرانجام در سپيده دم پنجم ذيحجه‏ي سال 1361 قمري بر اثر سكته قلبي در 65 سالگي درگذشت و پيكر پاكش در كنار مقبره‏ي علامه حلي در نجف اشرف به خاك سپرده شد.
براي نخستين بار و بطوررسمي واكسن حصبه براي پيشگيري اين بيماري درانسان مورد استفاده قرارگرفت. واكسن حصبه را دو تن از محققان فرانسوي كشف كردند و سپس «هاوكن» پزشك انگليسي نيزآن را كامل كرد و سرانجام دكتررايت استفاده ازاين واكسن را عمومي كرد.
هنگامي كه انگلستان در سال 1856م درگير جنگ كريمه در اروپا بود، ناصرالدين شاه قاجار، به تحريك و تشويق روس‏ها كه در جنگ كريمه با انگليسي‏ها درگير شده بودند به هرات لشكركشي كرد و با استفاده از گرفتاري انگليس در جنگ كريمه، هرات را در اول نوامبر 1856م به تصرف خود در آورد. دولت انگليس در همين روز به ايران اعلان جنگ داد. بلافاصله هشت كشتي جنگي انگليس با تعدادي كشتي‏هاي بخاري و بادي به حركت در آمده و در چهارم دسامبر همان سال، بنادر و جزاير ايران در خليج فارس را مورد حمله قرار دادند. در نتيجه تا پايان سال، جزيره خارك و بندر بوشهر به تصرف نيروهاي انگليسي در آمد و در ژانويه سال 1857م، سربازان انگليسي و هندي با پيشروي در داخل خاك ايران، تا ناحيه كرمان پيش رفتند. در همين احوال، قواي انگليس در حوالي خرمشهر پياده شدند و كشتي‏هاي جنگي آنان، اهواز را به تصرف خود در آوردند. ناصرالدين شاه كه از عاقبت كار بيم‏ناك شده بود، با اعزام نماينده‏اي به پاريس، خواستار ميانجي‏گري فرانسه در اين زمينه گرديد. در نتيجه قراردادي در چهارم مارس 1857م منعقد شد كه به موجب آن، دولت ايران تعهد داد كه در برابر خروج نيروهاي انگليس، از ايران، بي‏درنگ هرات را تخليه و از هرگونه ادعاي حاكميت و سلطنت بر افغانستان صرف نظر نمايد و ثانياً بندرعباس و چاه بهار را در ازاء مبلغ ناچيزي اجاره، به واليِ مسقَط در كشور عُمان واگذار كند. بند دوم، موضوعي بود كه به هيچ وجه ارتباطي به اختلافات ايران و انگليس نداشت. با اين حال دولت هراسان ايران، بلافاصله اين قرارداد ننگين را پذيرفت و ناصرالدين شاه بدون اخذ هيچ نتيجه‏اي، با سرافكندگي، دستور عقب‏نشيني نيروهاي ايران از افغانستان را صادر كرد. از اين زمان بود كه ايران، به كلي از افغانستان جدا شد و افغانستان تحت الحمايه انگلستان قرار گرفت.
در 4 دسامبر 1952م كنفرانس سه جانبه امريكا، انگليس و فرانسه در جزيره برمودا كه در شمال امريكاي جنوبي در اقيانوس اطلس قرار دارد، آغاز به كار كرد. اين سه كشور علاوه بر بررسي مناسبات سه جانبه خود، در مورد هماهنگي براي مقابله با سياست شوروي در برلين، تصميمات مهمي اتخاذ كردند. در آن زمان، بخش غربي شهر برلين آلمان، در اختيار امريكا، انگليس و فرانسه و بخش شرقي شهر تحت كنترل شوروي بود. اوج‏گيري اختلافات در مورد نحوه اداره شهر برلين، سرانجام موجب احداث ديوار معروف برلين در سال 1961 توسط شوروي و آلمان شرقي شد.